De historische binnenstad van Dordrecht is het visitekaartje voor de stad. Smalle straatjes, oude gevels en historische panden trekken dagelijks bezoekers en toeristen. Iets waar veel mensen niet aan denken of niet weten, is dat achter die mooie gevels extra risico’s schuilen als het gaat om brandveiligheid. Juist monumentale woningen en winkelpanden blijken in de praktijk kwetsbaar wanneer er brand uitbreekt. Dordrecht is één van de oudste steden van Nederland en telt bijna 2000 monumenten, waarvan honderden rijksmonumenten. Veel daarvan liggen in en rond de binnenstad. Dat maakt ze cultureel waardevol, maar bij brand ook lastig te beschermen. De vraag is dan ook: hoe brandveilig wonen mensen in historische panden in Dordrecht.
Een brand in een monument is nooit een gewone brand
Deskundigen waarschuwen al langer dat een brand in monumenten vaak heftig is. Hout, oude isolatiematerialen en krappe constructies zorgen ervoor dat rook en vuur zich snel kunnen verspreiden. Volgens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed breekt landelijk gemiddeld tientallen keren per jaar brand uit in een rijksmonument. Dat gaat vaak gepaard met grote schade en soms verlies van unieke cultuurhistorische waarde tot gevolg.
Ook het bluswerk is in een monument vaak complexer. Brandweerlieden moeten voorzichtig te werk gaan om dragende constructies en historische details niet onnodig te beschadigen. Vluchtwegen zijn soms smal, trappenhuizen steil en nooduitgangen ontbreken of zijn lastig bereikbaar. Dat vraagt om een andere aanpak dan bij een modern appartementencomplex.
Eigenaren en bewoners tussen erfgoed en eisen van nu
Eigenaren en bewoners van monumenten in Dordrecht komen daarmee in een lastige positie terecht. Aan de ene kant willen ze het oorspronkelijke karakter van hun pand behouden. Aan de andere kant vragen verzekeraars, de gemeente en hulpdiensten om moderne veiligheidsmaatregelen zoals rookmelders, vluchtroutes en bij voorkeur brandwerende scheidingen tussen verschillende delen van het gebouw. Juist in die bestaande bouw zijn grote ingrepen niet altijd eenvoudig. Leidingen wegwerken of extra noodverlichting plaatsen kan botsen met monumentale plafonds, historische deuren of zichtbare balken. Toch benadrukken experts dat onderhoud, controle van elektra en alarmeringssystemen niet mogen ontbreken voor optimale brandbeveiliging in Dordrecht.
Wat merken bewoners en ondernemers concreet?
In de praktijk betekent dit dat bewoners van monumentale panden vaker te maken krijgen met inspecties en adviezen over brandveiligheid. Verhuurders van panden of kamers in de binnenstad zullen worden aangesproken om duidelijke informatie te delen met de bewoners over vluchtroutes en zichtbare nooduitgangen. In woningen boven horeca wordt extra gelet op het scheiden van functies en het beperken van rook- en hitteontwikkeling naar de kamers daarboven.
Ondernemers in winkelpanden kunnen te maken krijgen met strengere regels voor opslag, decoratie en het gebruik van elektrische apparaten. Brandbare materialen in etalages, verlengsnoeren en vluchtroutes die niet vrij zijn, zijn punten waar toezichthouders altijd op letten. Wie zijn monument wil blijven gebruiken, ontkomt waarschijnlijk niet aan een professionele benadering van brandveiligheid. Ervoor zorgen dat een monument brandveilig is, valt ook deels onder duurzaamheid en is dus een mooie start als je als ondernemer duurzaam wil ondernemen.
Erfgoed beschermen vraagt om samenwerking
Niemand kan erfgoed volledig in z’n eentje beschermen. Monumenten eigenaren kennen het pand het beste, maar zijn afhankelijk van duidelijke kaders en begeleiding. De gemeente stelt regels op, terwijl de brandweer adviseert over praktische oplossingen die in de praktijk werken. Verzekeraars leggen voorwaarden op rond installaties en preventiemaatregelen, omdat de financiële schade bij een monumentale brand snel oploopt.
Voor Dordrecht, met zijn historische kern en vele monumenten, ligt hier een blijvende opgave. Recente discussies over de staat van oude panden en de toename van wonen, werken en toerisme in de oude panden, zorgen ervoor dat brandveiligheid een steeds belangrijker onderwerp wordt.
Mensen die in Dordrecht wonen moeten dus kritisch naar hun eigen situatie kijken en samenwerken met andere partijen. Zo blijft de historische binnenstad niet alleen mooi om te zien, maar ook een veilige plek om te wonen en blijft je thuis een fijne hangplek.
